De notaris als Poortwachter

De notaris als poortwachter

De notaris heeft op grond van de Wet ter voorkoming van Witwassen en financiering van terrorisme (WWFT) een aantal verplichtingen. De notaris moet diverse onderzoeken doen en ongebruikelijke transacties melden.

Onderzoek naar cliënten

Alle cliënten die een transactie door of bij een notaris willen laten uitvoeren, moeten zijn of haar identiteit door de notaris laten vaststellen en verifiëren. Dit geldt ook voor een gevolmachtigde van de cliënt. Het verifiëren van uw identiteit gebeurt aan de hand van een geldig legitimatiebewijs. Dit is een rijbewijs, paspoort, identiteitskaart. In het geval van een rechtspersoon wordt de identiteit geverifieerd aan de hand van een uittreksel uit de Kamer van Koophandel. In sommige gevallen kan er aanvullend onderzoek nodig zijn. De aard van de transactie/dienstverlening en de betrokken cliënten zijn bepalend voor de omvang van het onderzoek dat de notaris verplicht is te doen. Extra onderzoek is bijvoorbeeld verplicht voor cliënten die een politiek prominente functie bekleden (ook wel PEP genoemd) en voor cliënten die in een staat wonen die door de Europese Commissie is aangewezen als een staat met een hoger risico op witwassen of financieren van terrorisme.

Onderzoek herkomst gelden

Notarissen zijn verplicht onderzoek te doen naar de herkomst van gelden. Indien gelden door of namens een cliënt op de notariële kwaliteitsrekening (derdenrekening) worden gestort en de herkomst daarvan is niet direct helder, dan moet de notaris aan de cliënt een verklaring vragen over de herkomst van die gelden. De notaris moet u vragen hoe u aan het geld komt om de woning te betalen.

Melding ongebruikelijke transacties (MOT)

Notarissen zijn verplicht ongebruikelijke transacties, die te maken kunnen hebben met witwaspraktijken of financieren van terrorisme, te melden bij het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (officieel FIU-Nederland). Deze plicht geldt ook bij voorgenomen transacties, maar de notaris heeft géén meldingsplicht als eventuele (voorgenomen) ongebruikelijke transacties enkel in een oriënterende bespreking ter sprake komen. Cliënten kunnen op die manier dus alles vrij met de notaris bespreken. De notaris mag volgens de wet zijn cliënt niet van een melding op de hoogte brengen.

Melding contante betalingen

Notarissen mogen geen contante bedragen aannemen of uitbetalen van meer dan €2.500,00 of meer. Wordt een contante betaling gedaan van € 10.000,00 of meer, dan moet de notaris dit melden bij FIU-Nederland. Deze meldplicht geldt ook als het gaat om een voorgenomen betaling, die nog niet is uitgevoerd.

UBO en pseudo-UBO

Als een rechtspersoon als partij bij een transactie is betrokken, dan moeten alle personen die een belang houden van meer dan 25 procent in het kapitaal van die rechtspersoon of daarin op andere wijze feitelijke zeggenschap hebben, bekend zijn bij de notaris. Deze personen worden ook wel Ultimate Beneficial Owners genoemd, ofwel UBO. De identiteit van deze personen blijkt vaak niet uit het handelsregister. De notaris zal deze personen daarom vragen om een (aanvullende) UBO-verklaring te ondertekenen.
Een UBO is altijd een natuurlijk persoon. Indien geen natuurlijk persoon kan worden aangemerkt als UBO, of als er twijfels bestaan, is de rechtspersoon op grond van de Wwft verplicht om een natuurlijk persoon die behoort tot het hoger leidinggevend personeel van de rechtspersoon, aan te wijzen als “pseudo-UBO” (bijvoorbeeld één of meer van de statutaire bestuurders).

PEP

Zoals hiervoor al is aangegeven kan er aanvullend onderzoek nodig zijn indien een cliënt wordt aangemerkt als een ‘PEP’. Volgens de Wwft is een politiek prominente persoon, iemand die een ‘gevoelige’ functie bekleedt (of in het afgelopen jaar heeft bekleed). Denk daarbij bijvoorbeeld aan een minister, staatssecretaris, bestuurder van een politieke partij, lid van een hooggerechtshof, bestuurder van een centrale bank of ambassadeur (maar er zijn nog meer functies die als PEP gezien worden). Ook de echtgenoten/ partners, de kinderen en hun echtgenoten/partners en de ouders van iemand met een dergelijke functie worden aangemerkt als PEP.
Omdat dergelijke informatie niet openbaar is, moeten notarissen hun cliënten vragen naar hun functie (en de functie van voormelde familieleden en aanverwanten).